شکاف کام و شکاف لب از جمله ناهنجاری ها و مشکلات مادرزادی موجود در صورت و دهان جنین است که قابل ترمیم می باشد. این مشکل در ابتدای دوران بارداری و زمان شکل گیری جنین در رحم مادر ، پدید می آید. در صورتی که فرم دهان و یا لب در دوران بارداری ناقص باشد ، بدین معنی است که بافت دهان و لب به طور مناسب ادغام و تکمیل نشده است. لب شکری به صورت شکاف و یا سوراخ باریکی بر پوست لب بالا می باشد که تا بینی گسترش می یابد. شکاف کام در واقع سوراخی در حفره بینی و سقف دهان است. برخی از کودکان نیز به شکاف کام و شکاف لب دچار می شوند و بعضی دیگر یکی از شکاف‌ها را دارند. شکاف لب در پسرها نسبت به دخترها بیشتر می باشد ، به طوری که دخترها نسبت به پسرها بیشتر به شکاف کام دچار می شوند. دکتر پریدخت اسماعیل زاده از متخصصان حاذق جراحی ترمیم شکاف کام در ارومیه ، مطالب مفیدی از این عارضه و درمان آن را در این مقاله ارائه می دهد.
علت ایجاد شکاف کام
علت دقیق ایجاد این شکاف ها هنوز در حال بررسی است اما پزشکان معتقدند که دو عامل ژنتیک و محیط می تواند در ایجاد شکاف کام عامل بسیار مهمی باشد. مصرف برخی از داروها طی دوران بارداری ، الکل ، اعتیاد به سیگار ، کمبود اسید فولیک و ویتامین A می تواند در ایجاد این مشکل دخیل باشند. بعضی از این داروها می تواند شرایط را برای ابتلا به لب شکری و شکاف کام مساعد کند. این داروها می تواند شامل ضد صرع ، ضد تشنج ، درمان کننده های آکنه حاوی آکوتان ، داروی متوترکسات ، داروهای درمان سرطان ، پسوریازیس ، ورم مفاصل و غیره باشد. همچنین قرار گیری مادر در معرض مواد شیمیایی طی دوران بارداری و نیز ابتلا به ویروس ها در زمان تکامل کودک در رحم مادر ، عارضه شکاف کام و لب را ایجاد می کند.
به طور کلی ، به جهت اینکه علت دقیق ایجاد شکاف کام ناشناخته است ، نمی توان از ایجاد این بیماری پیشگیری کرد. در صورتی که خواهر ، برادر ، پدر ، مادر و یا یکی از اطرافیان نزدیک نوزاد به این عارضه دچار شده باشند ، ابتلای نوزاد به این مشکل نیز افزایش می یابد. سایر بیماری ها نیز در موارد دیگر می تواند زمینه ساز این مشکل شده که در نهایت منجر به جراحی ترمیم شکاف کام شود.
انواع شکاف کام و شکاف لب
اگر شکاف ها در یک طرف دهان باشند به آن شکاف یک سویه می گویند ، در صورتی که در دو طرف دهان ایجاد شوند به آن شکاف دوسویه می گویند. درجه خفیف شکاف کام که نیاز به جراحی کامل رو را دارد ، دوشاخه بودن زبان کوچک (اوولا) نام دارد.
به طور کلی لب شکری نیاز به جراحی ترمیم شکاف کام در ارومیه را دارد که در یکی از سه دسته زیر طبقه بندی می شود :
- لب شکری بیشتر در پسران
- شکاف کام بیشتر در دختران
- لب شکری و شکاف کام به طور هم زمان که در پسران شایع تر است.
تشخیص شکاف کام و شکاف لب
با توجه به این که این مشکل موجب ایجاد علائم فیزیکی آشکار می شود ، شکاف کام نیز به راحتی تشخیص داده می شود. گاهی سونوگرافی پیش از تولد می تواند موجب تشخیص این عارضه شود. در صورتی که این ناراحتی پیش از تولد مشخص نشود ، پس از آن توسط معاینه فیزیکی دکتر پریدخت اسماعیل زاده ، مشاهده می شود.
آیا عمل شکاف لب در نوزادان امکان پذیر است؟
زمانی که نوزاد با عارضه شکاف لب یا کام به دنیا بیاید ناراحتی هایی برای والدین به وجود می آورد. این عارضه تنها با جراحی ترمیم شکاف کام یا لب درمان می شود که مزایای بسیار زیادی دارد.
تقسیم جراحی شکاف لب یا کام شامل کدام پزشکان است؟
به دلیل اینکه ارتباط این بیماری در حوزه دهان و صورت ، توسط گروهی از پزشکان درمان می شود. اعضای تیم درمان جراحی ترمیم شکاف کام در ارومیه ، اغلب از متخصصین زیر تشکیل می شود :
- متخصص گوش و حلق و بینی در خصوص بررسی شنوایی کودک و درمان مشکلات ناشی از آن
- جراح دهان که جهت ارتقاء ظاهر و عملکرد سقف دهان ، همچنین ترمیم شکاف‌های به وجود آمده
- متخصص گفتار درمانی برای بهبود گفتار کودک
- متخصص شنوایی جهت نظارت و ارزیابی شنوایی کودک
- متخصص ارتودنسی جهت اصلاح موقعیت دندان‌ها
- پرستاری در خصوص ارائه خدمات لازم و نظارت بر سلامت کودک
نکته : جراحی ترمیم شکاف کام بهتر است توسط جراح گوش و حلق و بینی انجام شود ، زیرا در تمام بیماران شکاف کام همزمان باید جراحی تعبیه لوله تهویه ( گرومت) نیز انجام شود.
عوارض جانبی شکاف کام
کودکانی که به شکاف کام مبتلا هستند ، بیشتر از سایر کودکان در معرض سرما خوردگی ، عفونت گوش ، مشکلات دهان و دندان ، اشکال در صحبت کردن ، کاهش شنوایی و غیره هستند. این کودکان هنگام مکیدن مشکل دارند و حفره بینی آن ها در زمان خوردن با مشکل مواجه هستند ، از این رو برای تغذیه آن ها سر پستانک های مخصوصی تولید شده است. برای رفع این عوارض و حفظ سلامتی کودک ، بهتر است طبق تجویز بهترین جراح ترمیم شکاف کام و در زمان تعیین شده جراحی ترمیم شکاف کام انجام شود.
درمان توسط جراحی ترمیم شکاف کام
عمل ترمیم شکاف کام در بیمارستان و توسط بیهوشی عمومی امکان پذیر است. در صورتی که این عارضه گسترده باشد ، توسط تکنیک های خاصی ، بخش‌های جداشده ، به هم نزدیک تر می شوند. در جراحی ترمیم شکاف کام ، کام جدید موجب کاهش عفونت‌های گوش میانی ، توانایی سخن گفتن ، پیشرفت تغذیه ، بهبود رشد دندان ها و رشد استخوان‌های صورت کودک می شود. چندین جراحی جهت ترمیم شکاف کام انجام می شود که به بزرگی و عمق سوراخ بستگی دارد. این پروسیجرها اغلب شش ماه یک بار انجام می شود که جراح طی ویزیت‌های پی در پی کودکان ، زمان آن را پیش بینی می کند. هدف از این جراحی ، اصلاح کام بیمار است تا از طریق آن کیفیت صحبت کردن را بهبود بخشد. با این حال برخی از افراد بعد از شکاف کام صدایی تو دماغی دارند.
آیا جراحی ترمیم شکاف کام در بزرگسالی نیز امکان پذیر است؟
با توجه به اینکه این بیماری ، مشکلات زیادی در جویدن و شنوایی افراد ایجاد می کند ، چنانچه تا زمان بزرگسالی درمان نشده باشد اصلا نگران کننده نیست ، زیرا در بزرگسالی نیز امکان پذیر است. با این تفاوت که مدت زمان بهبودی در سن بالاتر طولانی تر از کودکی خواهد بود ، در صورتی که فرزند شما به این عارضه مبتلا شد ، بهتر است در سنین کودکی درمان شود.
سن جراحی ترمیم شکاف کام چیست؟
جراحی شکاف لب از سه تا شش ماهگی برای نوزادان انجام می شود و جراحی شکاف کام از یک سالگی به بعد انجام می شود. هر دوی این عمل ها در بیمارستان ها و با بیهوش کردن اعمال می شود.
نتایج جراحی ترمیم شکاف کام
با انجام جراحی ترمیم شکاف کام ، کیفیت زندگی فرزندان به شکل مطلوبی تغییر یافته و بهبود می یابد. همچنین توانایی صحبت کردن ، غذا خوردن و تنفس کردن ان ها همانند کودکان عادی می شود. اما همان طور که در مطالب بالا نیز عنوان کردیم ، گاهی برای بهبود بیشتر در ظاهر و یا عملکرد ، عمل ترمیمی شکاف کام ثانویه نیز انجام می شود. با پیشرفت تکنولوژی و تجربه بالای پزشکی دکتر پریدخت اسماعیل زاده در ارومیه ، محل بخیه ها بر خطوط طبیعی خود لب منطبق بوده و قابل مشاهده نخواهد بود.
